Musical

  Als u moet kiezen uit de talloze gewapende conflicten waarmee de mensheid zich in de loop van haar lange, bloedige geschiedenis onledig heeft gehouden, welke krijg krijgt dan uw voorkeursstem?

Voor de Franse chansonnier Georges Brassens was dit nauwelijks een vraag: “celle que je préfère, c’est la guerre de quatorze-dix-huit", zong hij opgewekt.

Maar mijn oorlog is natuurlijk niet de 1^e maar de 2^e wereldoorlog. Ik heb er weliswaar niet actief aan deelgenomen - want ongeboren - maar wás ik in de gelegenheid geweest, dan had ik zeker een rol van betekenis gespeeld in Het Verzet! J  Ook bij ontstentenis van persoonlijke heroïek echter stond en staat menig boomer-bestaan in het teken van die vijf barre jaren (elders zes). Ga maar na: bij ons thuis was het aan de m.i. toch al niet bijster aanlokkelijke eettafel (hongerwinter niet meegemaakt, hè?) ‘die rotmoffen’ vóór en ‘die rotmoffen’ na, gelardeerd met een handvol snode NSB’ers. Geleidelijk aan kwam daar wel een flinke portie Russen bij (‘het Rode Gevaar’, al dan niet gecombineerd met - toen al! -  het Gele). Maar ik wist in ieder geval al vroeg wie Seyss-Inquart was, en waar Mussert de mosterd haalde. Sterker nog: ik raakte bepaald gefascineerd door wat professor Lou de Jong op tv ‘ons jongste verleden’ noemde, zozeer zelfs dat ik later - toen ik weer eens  niet wist hoe of wat, laat staan waarom en waarheen - geschiedenis ging studeren.

Je kan veel zeggen en vinden over de periode ‘39 - ‘45, maar dit dramatisch tijdsgewricht heeft ons volkske (niet alléén het onze hoor) opgezadeld met een fors Goed/Fout-complex, een Zwart/Wit-syndroom. We zijn nu immers een aardig eind op streek in de 21^e eeuw, maar geen politieke of maatschappelijke discussie kan zich onttrekken aan de slagschaduw van Hitler en Holocaust. Na die constatering haast ik me altijd om, met gepaste spoed, te erkennen dat zulks begrijpelijk, wellicht terecht en in elk geval onvermijdelijk is. Alleen kan ik het nooit laten dáár dan weer direct aan toe te voegen dat Stalin en Mao een veelvoud op hun geweten hebben van Hitlers 17 à 21 miljoen slachtoffers: namelijk respectievelijk 40 – 62 miljoen en 45 – 80 miljoen. Dat dan weer wel! En dan zijn er nog de politieke massamoorden in kleinere landen: Noord-Korea en Cambodja, elk meer dan anderhalf miljoen doden (in Cambodja zo’n kwart van de gehele bevolking in slechts vier jaar; in Noord-Korea gaat het moorden door tot op de dag van vandaag), en Rwanda (1994: 500.000 - 1 miljoen)*.

Ja, ja, ik weet het: ik ben weer macaber bezig …  En dat allemaal eigenlijk alleen maar omdat ik me vanochtend plotseling realiseerde dat de musical Soldaat van Oranje (Theaterhangaar Katwijk) volgend jaar precies twee keer zo lang draait als die hele bezetting heeft geduurd. En waarom ik daar dan juist weer vrolijk van word … wie zal het zeggen?

H.A. - pakjesmiddag 2019

* Zie onder andere:

Jung Chang en Jon Halliday: Mao: The Unknown Story (2005) 

Rudolph J. Rummel: Power, Genocide and Mass Murder (1994) 

Ben Kiernan. "The Demography of Genocide in Southeast Asia: The Death Tolls in Cambodia, 1975–79, and East Timor, 1975–80". Critical Asian Studies (2003) 

René Lemarchand: https://www.sciencespo.fr/mass-violence-war-massacre-resistance/en/document/rwanda-state-research (2018)