Bilingual

Niet lang geleden waren er Nederlandse gemeenten die hun officiële mededelingen rondstuurden in zes talen, waaronder Turks, Arabisch en Papiaments. Nederlands stond in dergelijke nieuwsbrieven meestal nog wel bovenaan, maar sommigen vroegen zich destijds af of dat nou eigenlijk wel rechtvaardig was. Het was één van de symptomen van het cultuurrelativisme van die dagen, dat er ook toe leidde dat men het niet zo belangrijk vond of iemand die zich hier voor langere tijd vestigde, Nederlands leerde of niet. Hier en daar werd zelfs gesteld dat het eigenlijk logischer zou zijn als Nederlanders zich zouden bekwamen in het Arabisch, het Berber, het Turks enz. Van deze gekkigheid lijken we inmiddels genezen, een positieve ontwikkeling, zowel voor geboren en getogen Nederlanders als voor immigranten en hun nakomelingen.

Zou het door deze herinnering zijn dat ik even schrok toen mijn oog viel op de titel “Amsterdam moet tweetalig worden”? Om te beginnen moet Amsterdam helemaal niets! (Het Parool – of all newspapers - zou beter moeten weten.) Het is een onbetwistbare constatering dat de stad al lang niet meer ééntalig is, maar eerder twintig- of dertigtalig. Met moeten heeft dat niets te maken. Je kunt het fantastisch vinden of onpraktisch, het kan je koud laten of je kunt het toejuichen of betreuren, dat doet er weinig toe. In ieder geval ís het zo. De overheid kan met die meertaligheid vervolgens niet veel, en de meeste burgers natuurlijk evenmin. Maar het Engels is inderdaad een geval apart. In Amsterdam kom je het verst met Nederlands en als je dat niet spreekt, dan kom je met Engels ook een heel eind. Op Schiphol hebben ze daar goed op ingespeeld door alle borden in twee talen uit te voeren, waarbij het Nederlands in een iets grotere letter bovenaan staat. Dat geeft aan: u bent nu in Nederland en dat land heeft een eigen taal, maar we zijn hier de beroerdsten niet. Prima. Als Nederlanders iets zijn, dan is het praktisch.

Praktisch zijn ook de voorstellen van Jan Paternotte, duoraadslid (bestaat dat ook al?) van D66: hij bepleit de mogelijkheid van aangifte doen in het Engels, tweetalig omroepen in bus, tram en metro, belasting heffen in twee talen ("we cannot make it nicer ..."), een tweetalige website van de gemeente (ik dacht dat die site al lang tweetalig wás …) en nog zo wat handige zaken. Wie kan ertegen zijn? Wel jammer dat de halte ‘Dam’ plotseling Royal Palace moet heten, terwijl je in alle toeristengidsen kunt lezen dat het paleis zich bevindt op … Dam Square. En ook jammer van die rare krantenkop dus, maar die heeft Paternotte vast niet zelf verzonnen.

Wat hij wel verzonnen heeft, is het idee om tweetalige politieagenten te versieren met vlaggetjes. Nederland staat hier en daar in de wereld al bekend als eigenaardig en daar zijn we ook best wel een beetje trots op, maar overheidsfunctionarissen die de vlag van een buurland op hun uniform dragen ... ? En waarom de Union Jack? Ten eerste zou dat allerlei misverstanden kunnen oproepen bij hier verblijvende Britten, maar bovendien klopt de keuze statistisch gesproken niet. Van alle Engelstaligen levert Groot-Brittannië er slechts zestig miljoen maar de Verenigde Staten ruim driehonderd miljoen. De Stars and Stripes op Nederlandse politieuniformen dan maar ….? Nee, dat willen ze bij D66 waarschijnlijk ook weer liever niet …

En zou Paternotte ten slotte goed nagedacht hebben over waar je al die agenten met vlaggetjes vandaan haalt? Tot dusver vonden en vinden buitenlandse bezoekers het fantastisch als zo’n behulpzame Hollandse law enforcement officer ze te woord staat in een Engels dat varieert van heel behoorlijk tot gebrekkig, maar dat meestal toch afdoende is. Zodra je dat gaat formaliseren, gaan de verwachtingen natuurlijk omhoog en zouden toeristen wel eens sneller teleurgesteld kunnen zijn. (“Hij droeg zo’n vlaggetje maar zijn Engels was niet echt geweldig.”) Daar is wel iets aan te doen maar dat kost tijd, geld en (een beetje) moeite. De taaltrainingsbranche staat klaar om vast te stellen wie ‘vlagwaardig’ is, en om het Engels van politiebeambten die voor die test zakken, op het vereiste niveau te brengen. Ook belastingheffers, trambestuurders, hulplijn- en baliemedewerkers zijn welkom.

Hans Aniba - programmadirecteur ITA-Talencentrum/Feedback Talen en voormalig secretaris van de Vereniging Taleninstituten Nederland.

-> HOME PAGE