DUURZAAM

Een van mijn mildere verslavingen is de BBC World Service. Vooral als ik vroeg op moet, verzacht de Service op raadselachtige wijze het ochtendleed. En dat al sinds jaar en dag. Groot was dan ook mijn ontzetting toen de British Broadcasting Corporation vorig jaar besloot de programma’s in kwestie niet langer via de middengolf uit te zenden. Goddank had ik toen net een iPhone en zodoende hoefde ik niet aan de Cold Turkey. Bovendien is de ontvangst nu perfect: nooit meer dat gezoem, gepiep en gekraak; weg met dat roestige, licht begroeide badkamerradiootje; lang leve het Wereldwijde Web!

Maar laatstelijk (mijn gemoedsrust was inmiddels vrijwel geheel hersteld, al moet ik eerlijk toegeven dat ik de Mexicaanse Hond wel eens mis) ging het op de World Service onverhoeds over de schandelijke milieuschade die wordt veroorzaakt door conventionele manieren van … lijkbezorging.

Ja, ik hoorde en u leest het goed! Begraven, cremeren, dat soort pret …  (En ik laat me niet afleiden door die tamelijk bizarre lexicale component ‘bezorging’ … Nou ja, even dan: “Goedemorgen, TNT: wilt u hier alstublieft tekenen voor dit lijk?”) 

We zijn momenteel met z’n zeven miljarden op de planeet (om en nabij). Van die zeven is bijna anderhalf Chinees, dat weet u natuurlijk. Maar wist u ook dat er jaarlijks zo’n 55 miljoen aardbewoners de spreekwoordelijke pijp uitgaan? Da’s veel!! De gehele bevolking van Engeland plus Schotland, om maar eens iets te noemen. Gebeurt zulk sterven in korte tijd en een min of meer afgebakend gebied, dan spreken we van een catastrofe - alle Engelsen en Schotten collectief het hoekje om: gaswolk, pandemie, nucleair bedrijfsongevalletje, verzin het maar … Dat zal ze leren bij de BBC!  Maar goed: mondiaal 55 miljoen dooien per annum. En waar het in het programma One Planet nu om ging, was de onvoorstelbare rotzooi die wij stervelingen aan de lopende band produceren wanneer wij onze poëtische benaming ten langen leste ook daadwerkelijk eer aandoen - of daarna dus eigenlijk meer... 

Aan de lijkverbranding, een sedert millennia gepraktiseerde traditie, hoefde de redactie niet veel woorden vuil te maken: rook, allerlei gore gassen, fijnstof ... Bovendien, ashes to ashes, dust to dust klinkt cool, maar voor je het weet zit opa in je ogen, je haar, je goeie goed …  Helaas is ook het wijder verbreide en waarschijnlijk oudere ‘ter aarde bestellen’ volgens One Planet niet meer wat het geweest is. (Bezorgen, bestellen … wat hééft Magere Hein toch met de posterijen?) Ook het moderne begraven blijkt namelijk verre van duurzaam, en daar keek ik toch wel van op. Onder de zoden had juist altijd zo ‘groen’ geleken. Maar zand erover: een mens kan niet alles weten!

We hebben er overigens altijd al een zootje van gemaakt. Denk aan de oudheid: met hoeveel bric-à-brac werd de ontslapene destijds wel niet op zijn of haar laatste reis gestuurd? Zelfs in onze zompige streken, zo blijkt uit talloze vondsten, ging bijna niemand helemaal met lege handen het graf in, zogezegd. Maar dat was allemaal nog te overzien: de kleinoden in kwestie waren meestal tamelijk onschadelijk, of zelfs geheel biologisch afbreekbaar, en de Aarde was groot, wild en machtig en stond haar vrouwtje. Maar sinds zij - nostra culpa, nostra culpa, nostra maxima culpa - last heeft van opvliegers, ligt dat anders.  Juist de laatste decennia maken we het, aldus de BBC, steeds doller: kisten van hardhout, metaal en kunststof; gebalsemde overschotten (al lang niet meer het macaber chemisch privilege van populaire leiders in verre volksrepublieken); Hells Angels die met motorfiets en al worden bijgezet in gezellige clubtombes; dames met zeven generaties modieus schoeisel; muziekliefhebbers met hun complete platen- en CD-verzameling … 

Zo bezien pleit er, zou je zeggen, veel voor het zeemansgraf, vochtig doch sober. Maar ja, dan moet je wel zorgen dat je een flink eind uit de kust bent, en dat kost weer brandstof. Een beetje opsparen en dan in één keer in een kingsize container de ruimte in? Ook begrotelijk, denk ik … (astronomische bedragen!)

Enfin, dáár ging dat BBC-programma dus over: Green Funerals, oftewel hoe het dan wél zou kunnen - en vooral ook moeten. Want rappe actie bleek weer eens geboden: er moest iets gebeuren voor het te laat was !!! Ik bedoel: vijfenvijftig miljoen vieze lijken, ieder jaar opnieuw …

Green funerals …

Het is dat ik in bad zat te luisteren en derhalve spiernaakt was, maar anders zou er toch minimaal één kledingstuk aan de zwaartekracht zijn prijsgegeven.   

Hygiënisch Heengaan. Klimaatneutraal Creperen, Duurzaam Dood, Verantwoord Verscheiden -  welkom in de 21^e eeuw! Hello, goodbye. Had u er koffie en cake bij gehad willen hebben?

En wilt u weten wat het antwoord op dit brandende vraagstuk was?

(Ik zou het u absoluut niet kwalijk nemen als u het niet wilt weten!)

Het antwoord was: de juten zak! Meer bruin dan groen dus eigenlijk, maar hoe dan ook: opgeruimd staat netjes … Nu is het hele leven een kanjer van een kat in de zak, dus lijkt er me niet veel op tegen ook in een zak te eindigen. Als het niet zo misselijkmakend milieuvriendelijk was, mocht het wat mij betreft ook best een vuilniszak zijn, en dan gewoon dinsdagochtend vroeg bij de stoeprand … Grey Funeral!

Maar stel dat het concept echt doorbreekt en de juten zak breed aanslaat, ook in de Lage Landen. Wat dan te doen met de Zak van Sinterklaas? Blindelings over de schouder van een tamelijk pervers uitgedoste kleurling naar één van Zuid-Europa’s louche probleemlanden, dat wás al knap angstaanjagend -  als straf voor jeugdige misdragingen die veelal nauwelijks een naam mogen hebben - maar door die associatie met een ieders levenseinde zou 5 december voor onze kleintjes echt een beetje té ‘memento mori’ worden …

En dan zwijgen we nog over de gevolgen die een en ander zou hebben voor het ritueel van de laatste eer, meer in het bijzonder de grafrede: “ … die wij bij leven kenden als sympathiek, sociaal en solidair en die zichzelf ook vandaag - zelfs vandaag, juist vandaag - weer helemaal laat wegcijferen ….” “… een harde werker, constructief, tot de laatste dag vol opbouwende ideeën, nu te prijzen om zijn optimale afbreekbaarheid …” “ … ons te vroeg ontvallen; zo substantieel zijn jarenlange invloed op het Nederlands verzekeringswezen, zo minimaal zijn ecologische voetafdruk …”

Of natuurlijk: “zijn nabestaanden noemden hem al jaren zo, en nu dalen zijn resten inderdaad aldus omhuld af in de eeuwige aardschoot.”

Maar in dodelijke ernst nu weer, en ook een paar meter terzijde: hebt u er wel eens bij stilgestaan hoeveel woorden het Nederlands heeft voor ons aller slotakkoord? Ik wel, en het werd me koud om het hart: sneven, sneuvelen, creperen, omkomen, om het leven komen, sterven, gewoon doodgaan dus, overlijden, kassiewijlen, ontslapen, verscheiden, de geest geven, het tijdelijke met het eeuwige verwisselen, de pijp uit (dan wel aan Maarten), laatste adem uitblazen, loodje leggen, hoekje om, buik omhoog …

Daar moet iemand nog eens een Polderlandse parrot sketch van maken. Ik wens u intussen vast een duurzame uitvaart!

Het groene begrafeniswezen