ANGST

“It was almost normal for people over thirty to be frightened of their own children  (…)  hardly a week passed in which the Times did not carry a paragraph describing how some eavesdropping little sneak  - “child hero” was the phrase generally used - had overheard some compromising remark and denounced his parents to the Thought Police.”              

(George Orwell, 1984)

Men vraagt mij weleens: “Wat zijn je hobby’s?”  “Ik schrijf graag”, antwoord ik meestal. “Wat schrijf je dan?”  “Nou ja, ‘stukjes’, korte teksten over van alles en nog wat, die ik op het internet parkeer zodra ik meen dat ze zo’n beetje af zijn.”

Ach, er bestaan vreemdere liefhebberijen, nietwaar? Een enkeling googelt zich een weg naar mijn stukjes en leest er een paar. De een vindt ze aardig of zelfs interessant, de ander niet. Maar de laatste tijd hoor ik vaak: “Waarom schrijf je tegenwoordig eigenlijk zo weinig?”

Tja …

Ik weet het zelf niet. Er gaan maanden voorbij waarin ik geen enkele aanvechting voel om de virtuele pen op het al even virtuele papier te zetten. Maar soms gebeurt er dan iets in De Wereld, of in mijn wereldje, wat me prikkelt; iets grappigs, iets eigenaardigs, iets waaraan ik me erger (steeds vaker) of …. iets wat me triest of bang maakt. Dat laatste komt gelukkig niet zo vaak voor, maar het stukje dat u nu leest, dankt er zijn bestaan aan.

Een paar weken geleden stiet ik al zappende op een zowel slaperig als Scandinavisch ogende vroeg-adolescent met vlechten en een roboteske dictie, die in het Zwitserse Davos* het prestigieuze World Economic Forum mocht toespreken. Met behulp van Google, YouTube, Wikipedia en NRC Handelsblad kwam ik er onder meer achter dat zij Greta Thunberg heet, inderdaad uit Zweden komt, zestien jaar oud is en aan het syndroom van Asperger lijdt. Dat laatste betekent in haar geval dat ze alléén spreekt als dat absoluut noodzakelijk is en – aanzwellend tromgeroffel – dat is dus nu! Want: twee voor twaalf …  (Volgens sommigen is het trouwens al over twaalven. Laten we voor het gemak zeggen dat het een uur of twaalf is.)

Zelf zegt Greta, die al sinds haar achtste levensjaar bezig is met het klimaatvraagstuk: “Volgens mij zijn wij autisten de normale mensen en is de rest behoorlijk vreemd.”  Dat klimaatvraagstuk is, laten we eerlijk zijn, tamelijk gecompliceerd (zie mijn blogpost ‘Ontkenner’), dus het hoeft niet te verbazen dat ze op haar elfde ook nog eens depressief werd: ze sprak helemaal niet meer, ging niet meer naar school en viel tien kilo af. “Uiteindelijk vertelde ze dat ze maar niet begreep waarom de wereld (…) niets deed tegen wat iedereen de grootste crisis van de mensheid noemde: de opwarming van de planeet.” Vervolgens werd haar vader veganist en haar moeder vegetariër. De hele familie besloot niet meer te vliegen en moeder Malena Ernman gaf haar carrière als operazangeres op. In Zweden is Greta al vergeleken met Malala (bijna dood in 2012, Nobelprijs in 2014) en Jezus van Nazareth (zoon van God, dood en herrezen ca. AD 30). Ze initieerde er de ‘skolstrejk för klimatet’, die onder andere in Nederland navolging vond (7 februari jl., Malieveld Den Haag), en spijbelt nog altijd structureel voor haar idealen, namelijk iedere vrijdag. (Bron: NRC, 2 februari 2019)

Ik heb geen kinderen, maar ik heb weleens gedacht: stel je voor dat je een dochter had die zich van top tot teen liet tatoeëren …  Of een zoon met slechts één alles verzengende passie: voetbal. Persoonlijk, moet u weten, haat ik dat verschijnsel sinds jaar en dag (niet eens zozeer de sportieve activiteit als zodanig maar vooral het hele verbale, rituele, commerciële, luidruchtige, proleterige en gewelddadige Circus Maximus eromheen). Je zou kunnen zeggen dat ik er een broertje aan dood heb  - ware het niet dat ik ook nooit broers of zussen heb gehad. Trouwens, hoe zou Bart Chabot gekeken hebben toen hij hoorde dat zijn Splinter zich aangetrokken voelde tot …. de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie?

Maar het kan ook allemaal zeer harmonieus gaan, dat hele kindergedoe, zelfs als het kroost afwijkt van doorsnee en er robuuste opvattingen op na houdt. Dat laat de Zweedse familie Thunberg ons toch maar zien. En anders de Amerikaanse familie Napoles wel. 

Kort nadat Desmond Napoles was geboren (2007, NY, NY) stelden zijn ouders vast dat hij ‘likely gay’ was en tamelijk genderfluïde. Ietwat aan de vroege kant, zegt u? Ach, alles is betrekkelijk. 

Desmond lijdt toevallig ook aan een vorm van autisme, maar dankzij zijn/haar ouders en zijn/haar activiteiten in het LGBTTTQQIAA-etc.-circuit gaat het momenteel uitstekend met hem/met haar (/ermee?) … Zo goed zelfs dat zij/hij/het en/of de ouders serieus aan het professionaliseren zijn geslagen: onlangs gaf ‘Desmond is Amazing’ een dansvoorstelling in een New Yorkse homobar, waar het publiek het/haar/hem/ze aanmoedigde middels het toewerpen van bankbiljetten. Nee, dat gaat zeker goed aflopen …

Geïntrigeerd door deze moderne (wat mij betreft jeukverwekkende) jeugdverhalen, en met in het achterhoofd persoonlijke herinneringen aan de bepaald niet harmonieuze generatieverhoudingen gedurende de jaren zeventig (jaha, van welke eeuw zou ik nou eens bedoelen, hè?), ging ik op zoek naar historische voorbeelden van idealistische kids met heldere inzichten en Kruppstaalharde meningen (in welke categorie ik zelf ook ooit viel – ik haast me dat erbij te zeggen!)

Mag ik u voorstellen aan Pavel en Zhang? 
Pavel Trofimovich Morozov leefde in de prille Sovjet-Unie, maar hij deed dat maar kort: van 1918 tot 1932. Zhang Hongbing werd in de jaren vijftig geboren in de toen ook nog prille Volksrepubliek China, waar hij voor zover mij bekend nog altijd woont.

Pavel is de Sovjetgeschiedenis ingegaan als de kleine pionier en martelaar Pavlik, die in 1931 enthousiast tegen zijn vader getuigde in een politiek proces, wat eerst tot diens verbanning en uiteindelijk tot zijn executie leidde. Vader had, zo werd gezegd, verbannen ‘koelakken’ aan valse papieren geholpen. (Koelakken waren zelfstandige boeren die iets meer bezaten dan het gemiddelde plattelandsproletariaat en soms zelfs personeel inhuurden. Lenin en Stalin vermoordden er een kleine half miljoen.) Tijdens het proces zou Pavlik gezegd hebben: “Hij was mijn vader, maar nu niet meer. Ik sta hier niet als zijn zoon, maar als pionier!” Het jaar daarop werden Pavlik en zijn broer Fjodor vermoord, mogelijk door op wraak beluste familieleden. (Bron: The Whisperers. Private Life in Stalin's Russia, Orlando Figes, 2008)

Zhang Hongbing werd geboren als Zhang Tiefu maar veranderde zijn naam tijdens de Culturele Revolutie (Hongbing betekent ‘Rode Soldaat’). In die roerige jaren maakte zijn moeder, Fang Zhongmou, een fatale fout: tijdens een familieruzie waagde zij het om de persoonlijkheidscultus rond partijleider Mao Zedong  te kritiseren. Zhangs reactie: “Ik waarschuw je, als je je tegen onze geliefde voorzitter Mao keert, zal ik je je hondenkop inslaan.” Moeder Fang werd aangegeven door zowel haar echtgenoot als haar zoon en vervolgens als contrarevolutionair gefusilleerd. In 2013 probeerde Zhang Hongbing, inmiddels een zestiger, iets van zijn jeugdige gruweldaad goed te maken door zich in te zetten voor het behoud van zijn moeders graf, als aandenken aan haar en de naar schatting 1.000.000 andere dodelijke slachtoffers van de door Mao aangezwengelde bloedige jongerenrevolte.   (Bron: The Guardian, 27 maart 2013)  

“Nou, nou, nou, nou, nou, mag het wat minder kort door de bocht?”, hoor ik u klagen. “Vergezocht hoor: wat is het verband tussen, enerzijds, een gekwelde maar desalniettemin schattige jonge klimaatridder en een kleurrijk LGBTTTQQIAA-etc.-activistje en, anderzijds, kindermisdaden gepleegd onder totalitaire regimes?”

Ja, nee, daar hebt u inderdaad een punt. Er ontbreken nog een paar ingrediënten – gelukkig maar!

Toch loeren er gevaren. Stelt u zich even voor dat Greta’s zusje - wellicht ook autistisch - het consequent zou vertikken om het afval netjes te scheiden, zoals het hoort. (Misschien wel alleen maar om haar beroemde zus te pesten.) Of stel je Desmond voor met een uit de kluiten gewassen all-American broer die uitsluitend belangstelling heeft voor bier, baseball en cheerleaders, en die Desmonds gender-incontinentie maar goedkope aanstellerij vindt. 

Stelt u het zich voor?

H.A., 10 febr. 2019

 *  Terzijde: hoedt u voor pseudo-Frans!!  Spreek DavoS uit  MET een S, zoals - ik kan het niet vaak genoeg herhalen -  Marine le PeN ook MET een N moet worden uitgesproken; du pain is brood.   (En de stad Davos ligt niet eens in Franstalig Zwitserland …😄 )